Hạt Mã Tiền - Công Dụng, Cách Dùng và Các Bài Thuốc Hay về Hạt Mã Tiền
Hạt Mã Tiền là vị thuốc Y Học Cổ Truyền, có nhiều công dụng hữu ích đối với sức khỏe như thông kinh lạc, chỉ thống, tiêu thũng, mạnh gân cốt và mạnh tỳ vị. Tuy nhiên, vị thuốc mã tiền có độc tính có thể gây liệt hô hấp dẫn tới tử vong, vì vậy bạn cần thận trọng khi sử dụng vị thuốc này để chữa bệnh.
hat-ma-tien, tac-dung-cua-hat-ma-tien, mua-hat-ma-tien-o-dau, dia-chi-ban-hat-ma-tien-uy-tin, chua-bai-liet, tri-phong-te-thap, thao-duoc-bach-an-khang, bach-an-khang
Hạt Mã Tiền là vị thuốc Y Học Cổ Truyền, có nhiều công dụng hữu ích đối với sức khỏe như thông kinh lạc, chỉ thống, tiêu thũng, mạnh gân cốt và mạnh tỳ vị. Tuy nhiên, vị thuốc mã tiền có độc tính có thể gây liệt hô hấp dẫn tới tử vong, vì vậy bạn cần thận trọng khi sử dụng vị thuốc này để chữa bệnh.
Mô Tả Dược Liệu:
Tên gọi, danh pháp:
Tên Tiếng Việt:
- Mã tiền (Hạt)
Tên khác:
- Phan mộc miết; Mắc sèn sứ; Củ chi…
Tên khoa học:
- Strychnos pierriana A.W.Hill. hoặc Strychonos nux vomina L.
Đặc điểm tự nhiên:
Hiện nay, ở Việt Nam có hai loại mã tiền:
- Cây mã tiền là một cây có chiều cao trung bình, mọc thẳng vỏ có màu xám, đối với cây non mới mọc có nhiều gai. Lá mọc đối, có lá kèm, phiến lá có hình bầu dục, cuồng ngắn, hai đầu hơn nhọn, gân lá có hình lông chim. Hoa có màu hồng, nhỏ, hợp thành xim hình tán đều, lưỡng tính, tràng và đài hoa có 5 cánh, đài hình phễu với 5 răng hình ba cạnh.
- Hạt hình đĩa dẹt, hơi dày lên ở mép; các hạt có kích thước và hình dạng không đồng đều, có hạt hơi méo mó, cong không đều, đường kính hạt từ 1,2cm đến 2,5cm, dày 0,4cm đến 0,6cm, màu xám nhạt đến vàng nhạt. Mặt hạt phủ một lớp lông tơ bóng mượt mọc ngả theo chiều từ tâm hạt tỏa ra xung quanh. Rốn hạt là một lỗ chồi nhỏ ở giữa một mặt hạt. Sống noãn hơi lồi chạy từ rốn hạt đến lỗ noãn (là một điểm nhỏ cao lên ở trên mép hạt). Hạt có nội nhũ sừng màu vàng nhạt hay hơi xám, rất cứng. Cây mầm nhỏ nằm trong khoảng giữa nội nhũ phía lỗ noãn. Hạt không mùi, vị rất đắng.
- Còn có một số loại mã tiền đang được trồng ở miền Bắc nước ta chủ yếu là dây leo, chưa xác định rõ được tên khoa học. Các loại mã tiền này có đường kính thân từ 10 – 15cm, chiều dài thân khoảng 30 – 40m.
Phân bố, Thu hái, Chế biến:
- Hiện nay, Hạt Mã Tiền mới xuất hiện tại miền Nam nước ta, chiết hạt mã tiền để lấy strychnin. Ở Việt Nam, mã tiền có nhiều nhất ở Khánh Hòa, Bình Thuận, Ninh Thuận, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu, Long An, Tây Ninh, Kiên Giang, Gia Lai, Đắk Lắk.
- Mã tiền sinh sống và phát triển tốt ở môi trường nhiệt đới, nhiệt độ khoảng 24 – 26 độ C.
Một số cách chế biến mã tiền phổ biến được dùng ở nước ta:
- Dùng nước vo gạo để ngâm hạt một ngày đêm cho tới khi hạt mềm, bóc vỏ rồi thái mỏng, sấy khô sau đó tán nhỏ.
- Dùng dầu vừng đun sôi với hạt mã tiền cho tới khi hạt mã tiền nổi lên trên thì lấy ra ngay (nếu để quá lâu, hạt sẽ bị cháy và mất công dụng). Hạt đã mềm nên dễ dàng thái nhỏ đem phơi khô được sử dụng làm thuốc.
- Dùng nước thường hay nước vo gạo ngâm hạt mã tiền cho tới mềm. Sau khi hạt đã mềm, bóc hết vỏ, tách riêng từng phần lông, vỏ và nhân, không để chung. Sao từng phần vỏ, lông và nhân sau đó tán nhỏ từng thành phần riêng. Dùng cách này để chữa bệnh chó dại.
- Thu hoạch hạt mã tiền vào mùa đông, hái những quả già, tách ra lấy hạt, loại bỏ cơm quả, hạt lép, non, phơi nắng hay sấy ở nhiệt độ 50°C đến 60°C cho đến khô.
Bộ phận sử dụng:
- Bộ phận dùng được là hạt, thu hái từ quả chín, phơi hoặc sấy khô dùng chiết xuất strychnin.
Thành Phần Hóa Học Của Mã tiền (Hạt):
- Trong Hạt Mã Tiền có nhiều thành phần, 15% manan, 85% ga-lactan. 4 – 5% chất béo, một heterozìt gọi là loganozit hay loganin (1,5%), có nhiều alkaloid nhưng nhiều nhất là strychnin, bruxin, ngoài ra còn có vomixin, struxin, colubrin α và β.
Tác Dụng Dược Lý Của Mã tiền (Hạt):
Theo y học cổ truyền:
- Theo Đông y, hạt mã tiền có tính khô, hàn, có đại độc, vào các kinh can, tỳ với công năng thông kinh hoạt lạc giảm đau, mạnh gân cốt, tán kết, tiêu sưng. Dùng điều trị nhiều bệnh về xương khớp như phong thấp, tê, bại liệt; viêm khớp dạng phong thấp, nhức mỏi chân tay, đau dây thần kinh, sưng đau do chấn thương, nhọt độc sưng đau.
Theo y học hiện đại:
- Tác dụng trị liệu có được của mã tiền chủ yếu là do strychnin.
- Tác động trên hệ thần kinh trung ương và ngoại vi
- Mã tiền có tác dụng kích thích với liều nhỏ, liều cao có thể gây co giật.
- Tác động trên hệ tuần hoàn và tim mạch
- Có tác dụng tăng huyết áp, gây co mạch máu nhỏ ở ngoại vị.
- Tác động trên hệ tiêu hóa
- Tăng bài tiết dịch vị, tăng co bóp dạ dày đẩy thức ăn xuống ruột nhanh hơn. Tuy nhiên nếu dùng kéo dài thì sẽ gây rối loạn tiêu hóa, rối loạn co bóp dạ dày và tốc độ làm trống dạ dày.
Liều Dùng, Cách Dùng Của Mã tiền (Hạt):
- Người lớn dùng liều 0,05g/lần, 3 lần/ngày, liều tối đa 0,10g/lần, 3 lần/ngày.
- Không dùng cho trẻ em dưới 2 tuổi.
- Trẻ em từ 3 tuổi trở lên, dùng 0,005 g vào mỗi tuổi. Dùng dưới dạng thuốc sắc hay thuốc bột. Không dùng quá liều quy định. Dùng liều cao có thể gây ngộ độc với các triệu chứng như: Chân tay vận động quá mức, co giật, khó thở, nặng thì có thể hôn mê.
- Cồn mã tiền: Mỗi lần uống 8 đến 10 giọt, tối đa 30 giọt.
- Cao mã tiền: Mỗi lần uống 10 đến 15mg, tối đa 50mg. Nitrat strychnin uống mỗi lần từ (0,0005 – 0,001g), hoặc tiêm 1ml dung dịch 0,1%.
CÁC BÀI THUỐC TỪ MÃ TIỀN
1. Chữa phong thấp, liệt nửa người:
Cách thực hiện:
- Hạt Mã Tiền nấu với dầu vừng cho đến khi dung dịch chuyển sang màu vàng
- Vớt hạt, đập nhỏ và tán bột mịn
- Mỗi lần sử dụng 0,1g đến khi thấy ra mồ hôi thì dừng
- Đây là bài thuốc theo Hải Thượng Lãn Ông.
2. Chữa phong tê thấp, đau nhức sưng khớp:
Thành phần:
- Bột mã tiền chế 50g, bột thương truật 20g, bột hương phụ tứ chế 13g, bột mộc hương 8g, bột địa liễn 6g, bột quế chi 3g
Cách dùng: - Chia làm 1000 viên, mỗi ngày 4 viên, tối đa 5 viên.
- Mỗi đợt uống 50 viên rồi nghỉ
- Đây là bài thuốc phong Bà Giằng, Thanh Hóa.
3. Chữa thấp khớp:
- Có thể sử dụng dưới dạng viên như viên Hy Đan
- Công thức cho 1 viên: mã tiền chế 0,013g, hy thiêm 0,003g, ngũ gia bì 0,0005g, cao ngũ gia bì 0,035g
Liều dùng:
- Mỗi lần 20 viên, uống 1 ngày 80 viên để chữa thấp khớp.
4. Bài thuốc chữa viêm khớp và viêm khớp dạng thấp:
Cách thực hiện cho bài thuốc chữa viêm khớp và viêm khớp dạng thấp:
- Chuẩn bị: ngưu tất, thương truật, nhũ hương, cam thảo, cương tàm, toàn yết, một dược và ma hoàng, mỗi vị 36g, mã tiền 300g
- Mã tiền cho trong nồi đất, thêm nước và 300g đậu xanh đến khi đậu nứt ra.
- Lấy hạt bóc lớp vỏ đen, thái lát và phơi khô sau đó sao với cát sao cho chuyển sang màu vàng đen
- Một dược và nhũ hương sao vàng trên miếng ngói đến khi hết dầu, các vị còn lại cho vào nồi đất sao vàng
- Được tất cả nguyên liệu đem tán bột, trộn đều.
Cách dùng:
- Dùng từ 0,5g – 1g với rượu
- Nên dùng trước khi đi ngủ
- Sau khi dùng nên tránh gió hoặc giảm liều dùng đối với người già, người sức khỏe, sức đề kháng kém.
5. Mã tiền chữa đau vai gáy:
- Sử dụng 60g huyết kiệt và 30g mã tiền chế sao cháy vàng tán bột mịn, chia thành 60 gói
- Mỗi lần dùng 1 gói khoảng 1,6g
- Ngày dùng 2 lần để giảm tình trạng đau vai gáy.
6. Mã tiền ngâm rượu xoa bóp:
- Rượu mã tiền từ lâu đã được dân gian lưu truyền có tác dụng giảm đau nhức xương khớp.
7. Cách ngâm rượu mã tiền:
- Hạt Mã Tiền sau khi được sơ chế giã nát ngâm với rượu trong vòng 1 tuần.
Cách dùng:
- Trực tiếp xoa rượu đã ngâm lên vị trí đau nhức để giảm các cơn đau
- Tuyệt đối không được uống rượu ngâm mã tiền vì có thể ngộ độc, nguy hiểm tính mạng.
8. Bài thuốc trị di chứng bại liệt ở trẻ nhỏ:
Thành phần:
- Mã tiền tử (sao với cát), xuyên tỳ giải, ngưu tất, mộc qua, ô xà nhục, tục đoạn, ngô công, dâm dương hoắc, đương quy, nhục thung
- dung, kim mao cẩu tích, ô tặc cốt mỗi vị 30g
- Thỏ ty tử, cương tàm 60g
- Tán bột mịn các loại thảo dược
Cách dùng:
- Lấy dâm dương hoắc sắc nước sau đó hòa với các loại bột dược liệu trên, tán viên nhỏ
- Mỗi lần uống từ 0,3-1g, pha với nước ấm
- Ngày uống 3 lần, có thể giảm liều với người cơ địa kém
LIỀU DÙNG:
- Do hạt có nhiều hợp chất chống viêm mạnh nên cần chú ý liều lượng.
- Liều trung bình của mã tiền cho người lớn là 0,05g một lần, 0,15g trong vòng 24 giờ
- Liều tối đa người lớn 0,10g một lần 0,30g trong vòng 24 giờ
- Trẻ dưới 3 tuổi không dùng
- Trẻ từ 3 tuổi trở lên: 0,005g cho mỗi tuổi
- Dùng dưới dạng thuốc sắc hoặc thuốc bột. Không dùng quá liều quy định
LƯU Ý KHI SỬ DỤNG MÃ TIỀN:
Kiêng kỵ khi dùng:
- Hạt Mã Tiền không được dùng cho phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú
- Không dùng cho trẻ dưới 3 tuổi, người mất ngủ, thể trạng suy nhược
- Nếu dùng theo đường uống bắt buộc phải qua chế biến và bào chế
- Trong quá trình sử dụng nên kiêng gió, hạn chế ra ngoài hoặc để gió lạnh vào người
- Nếu thấy ngộ độc (co giật ở môi và các cơ, ngáp nhiều, chảy nước dãi, nôn mửa, sợ ánh sáng, mạch nhanh và yếu) có thể sắc nhục quế 8g để giải độc.
Thận trọng khi sử dụng mã tiền:
- Bạn nên tham khảo ý kiến của các bác sĩ, dược sĩ chuyên gia trong một số trường hợp như:
- Đang sử dụng thuốc điều trị
- Dị ứng với bất kỳ thành phần nào của mã tiền
- Đang mắc các bệnh lý, rối loạn…
- Thận trọng với người bị bệnh gan vì strychnine có thể gây tổn thương gan hoặc làm bệnh gan nặng hơn
- Chỉ sử dụng các sản phẩm đảm bảo an toàn, đã được kiểm nghiệm rõ ràng.
Bạn có thể Hạt Mã Tiền ở đâu uy tín?
Thảo dược Bách An Khang là đơn vị uy tín trên thị trường cung cấp dược liệu xanh sạch, an toàn cho người sử dụng. Sản phẩm Hạt Mã Tiền của chúng tôi mang đến là sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên, đảm bảo đúng chủng loại, mang lại hiệu quả tuyệt đối cho người dùng. Hãy gọi tới số 082.943.1666 – 058.314.6666 để được tư vấn 24/24.
Hiện tại đang diễn ra tuần lễ tri ân khách hàng tại Dược Thảo Bách An Khang đang diễn ra chương trình khuyến mại giảm 10% khi mua 2kg trở lên + Freeship khi mua từ 3kg khi Quí khách hàng đăng ký mua ngay hôm nay, hoặc gọi tới số 082.943.1666 – 058.314.6666 hoặc Đặt >>Tại Đây<<
Bách An Khang
Dược thảo vì sức khỏe một triệu người Việt
Hotline: 082.943.1666 – 058.314.6666 (Call/Zalo/SMS 24/24)
Địa chỉ: 338B Lạc Trung – Vĩnh Tuy – Hai Bà Trưng – Hà Nội.
Vào Zalo để nhận thông tin khuyến mại thêm >>Tại Đây<<