Tìm Hiểu Đông Trùng Hạ Thảo là gì? Tác dụng, Cách sử dụng Đông Trùng

Đông Trùng Hạ Thảo là một loại “biệt dược” quý hiếm, có giá trị kinh tế cao với vô vàn công dụng cho sức khỏe và sắc đẹp. Vậy đông trùng hạ thảo là con gì, tại sao lại đắt đỏ, thậm chí có thời điểm lên đến hàng tỷ đồng như thế? Bài viết dưới đây sẽ giúp độc giả hiểu rõ về loại thảo dược này, tác dụng, các cách sử dụng hiệu quả.

Đông Trùng Hạ Thảo là gì ?

• Đông Trùng Hạ Thảo được gọi với nhiều loại tên khác nhau như trùng thảo, hạ thảo đông trùng,… Loại dược liệu này là một loại ký sinh của nấm Ophiocordyceps, nhóm nấm Ascomycetes. Tên ấu trùng bướm thuộc chi Thitarodes Viette đặt tên loại nấm này.
• Từ những năm của thế kỷ XV thì loại dược liệu quý đã xuất hiện trong y học của Tây Tạng, dần dần phổ biến vài Trung Quốc. Vào mùa đông, trùng thảo sẽ vùi sâu trong đất và có hình dáng giống như một số loại côn trùng.
• Khi mùa hè đến cũng là lúc nấm ký sinh ra khỏi mặt đất và hình dáng lúc này mới giống thực vật. Đó cũng là lý do mà loại dược liệu này lại có tên gọi vô cùng “đặc biệt” như vậy. Quá trình phát triển để mang đến cho con người dòng thảo dược quý hiếm nhất.
• Ở cá vùng cao nguyên mát mẻ và rộng lớn như Tây Tạng, Thanh Hải, Vân Nam, Tứ Xuyên,… có độ cao từ 4.000 – 5.000m là nơi trùng thảo sinh sôi, phát triển nhiều. Vì vậy, dược thảo sẽ có được giá trị và chất lượng khi được nhập từ những nơi thổ nhưỡng tốt.

Các loại Đông Trùng Hạ Thảo trên thị trường hiện nay
Thị trường có đa dạng các loại đông trùng hạ thảo khác nhau, dưới đây là thông tin chi tiết:

Phân loại đông trùng hạ thảo dựa trên nguồn gốc hình thành
Đây là căn cứ cơ bản nhất để phân loại đông trùng hạ thảo. Đây cũng là căn cứ để phân loại đông trùng hạ thảo đơn giản nhất.

Đông Trùng Hạ Thảo tự nhiên:

• Đông trùng hạ thảo tự nhiên được hình thành, sinh trưởng, phát triển hoàn toàn trong tự nhiên. Đông trùng hạ thảo tự nhiên chỉ phát triển ở những vùng cao nguyên có độ cao so với mức độ biển từ 3500 – 5000m.
  Trên thế giới có tới 507 loại trùng thảo. Nhưng chỉ có duy nhất giống Cordyceps Sinensis được gọi là đông trùng hạ thảo. Giống này cực kỳ hiếm, chỉ tìm thấy duy nhất ở vùng Na Khúc của Tây Tạng. Ngoài đông trùng hạ thảo Tây Tạng, một số địa điểm khác cũng có đông trùng hạ thảo tự nhiên như: Thanh Hải, Tứ Xuyên, Vân Nam… của Trung Quốc; Bhutan, Ấn Độ, Nepal,…
• Đông trùng hạ thảo chỉ được hoạch được 1 lần/ năm và số lượng vô cùng hạn chế. Vì vậy nên giá thành của loại này rất đắt đỏ. Giá có thể giao động từ 1 – 2 tỷ đồng trên mỗi kg loại đông trùng hạ thảo tự nhiên.

Đông Trùng Hạ Thảo nhân tạo:

• Khi công nghệ được ứng dụng trong nông nghiệp ngày càng nhiều hơn, việc nuôi cấy đông trùng hạ thảo trở nên đơn giản hơn bao giờ hết. Bên cạnh đông trùng hạ thảo tự nhiên còn có đông trùng hạ thảo nhân tạo, được nuôi trồng hoàn toàn trong phòng thí nghiệm.
• Được nhân giống nuôi trồng rộng rãi. Nó được nuôi trên ấu trùng, vỏ đậu xanh, vỏ trắng, gạo lứt,… Đông trùng hạ thảo nhân tạo có khoảng 60 – 80% dược tính của thảo dược tự nhiên. Cũng vì thế giá thành rẻ hơn và số lượng dồi dào.

Các loại đông trùng hạ thảo phân theo trạng thái
Đông trùng hạ thảo còn được chia thành đông trùng hạ thảo loại tươi, đông trùng hạ thảo loại khô. Đây là cách phân loại dựa vào trạng thái của cây.

Đông Trùng Hạ Thảo tươi:

• Đông trùng hạ thảo tươi là loại đông trùng hạ thảo vẫn giữ được sự tươi nguyên của dược phẩm. Loại đông trùng hạ thảo tươi có hương vị thơm ngon và dễ dàng dùng trực tiếp hơn.
• Đông trùng hạ thảo tươi xuất hiện trên thị trường chủ yếu là đông trùng hạ thảo nhân tạo; hoặc đông trùng hạ thảo bán nhân tạo. Hơn nữa, đông trùng hạ thảo loại tươi có giá cao hơn đông trùng hạ thảo khô rất nhiều.
• Đông trùng hạ thảo tươi rất khó để bảo quản. Thậm chí, nếu bảo quản sai cách còn khiến người dùng bị ngộ độc. Dẫn đến nhiều trạng thái nguy hiểm cho người dùng.
• Người ta thường sử dụng đông trùng hạ thảo tươi để ngâm rượu. Rượu đông trùng hạ thảo rất được ưa chuộng bởi cả đàn ông lẫn phụ nữ vì tác dụng tốt đến sức khỏe sinh lý và sức khỏe thế chất.

Đông Trùng Hạ Thảo khô:

• Đông trùng hạ thảo khô là loại trùng thảo phổ biến nhất trên thị trường hiện nay. Dạng bào chế này của đông trùng hạ thảo được đánh giá là tối ưu về giá trị dưỡng chất và giá trị kinh tế nhất cho người dùng.
• Ở dạng khô sẽ giúp đông trùng hạ thảo bảo quản được lâu hơn. Nó được sấy theo 2 cách là sấy đối lưu ở nhiệt độ dưới 40 độ, hoặc sấy lạnh ở -70 độ.
• Với loại đông trùng hạ thảo khô, người dùng có thể tùy ý chế lấy đông trùng hạ thảo làm món ăn thơm ngon,bổ dưỡng. Hoặc dùng đông trùng hạ thảo loại khô để pha trà.

Các loại Đông Trùng Hạ Thảo bào chế:

• Để dễ dàng nhất cho người dùng tiếp cận, đông trùng hạ thảo được báo chế thành nhiều dạng khác nhau. Chúng ta có thể xác định phân loại đông trùng hạ thảo dựa vào điều này.

Bào chế Đông Trùng Hạ Thảo dạng nước uống:

• Với bào chế dạng nước uống chủ yếu là nhập ở nước ngoài. Đây là tinh chất của trùng thảo chiết xuất theo dạng nước cho dễ uống.
• Nước đông trùng hạ thảo thường được đóng theo dạng ống, chai, gói,… Tiện dụng cho việc sử dụng trực tiếp hoặc làm quà biếu tặng trong những dịp đặc biệt.

Đông Trùng Hạ Thảo bào chế dạng viên:

• Đông trùng hạ thảo dạng viên cũng là một dòng sản phẩm được nhiều người đón nhận. Dạng bào chế này thường có hai kiểu:

Viên nang:

• Phần vỏ là nhựa thực vật, ở trong chứa thành phần thảo dược và Đông Trùng Hạ Thảo.

Viên nén:

• Là tổng hợp thảo dược quý như đông trùng hạ thảo, nấm linh chi,… và được nén lại thành viên tiện dụng.

Sản phẩm đông trùng hạ thảo dạng viên thường được sản xuất tại các nước phát triển mạnh như Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản,… Những sản phẩm này thường được sử dụng làm quà tặng bởi sự trang nhã và giá trị dưỡng chất mang lại.
Đông Trùng Hạ Thảo dạng trà túi lọc:

• Giống như các sản phẩm đông trùng hạ thảo dạng nước, đông trùng hạ thảo dạng túi lọc cũng được chế biến từ đông trùng hạ thảo nguyên con kết hợp với các loại dược liệu quý như: linh chi đỏ, lạc tiên, trà nhài,….
• Trùng hạ thảo dạng túi lọc được đóng thành từng túi nhỏ để bạn có thể ủ với nước và uống hàng ngày rất dễ dàng.

Tác dụng của Đông Trùng Hạ Thảo:
Có tác dụng đối với hệ thống tuần hoàn tim và não:

• Đông trùng hạ thảo có tác dụng làm giãn những mạch máu, làm tăng lưu lượng tuần hoàn não và tim thông qua cơ chế hưng phấn thực thể mở cơ trơn thành mạch.
• Đông trùng hạ thảo còn có khả năng điều hòa lipid máu, làm giảm cholesterol, lipoprotein, phòng ngừa xơ vữa động mạch.

Có khả năng chống lão hoá:

• Các nhà nghiên cứu tin rằng hàm lượng các chất có trong đông trùng hạ thảo có tiềm năng chống lão hóa. Các chất chống oxy hóa có trong đông trùng hạ thảo là các phân tử có khả năng chống lại tổn thương tế bào giúp khả năng chống lão hóa và tăng tuổi thọ đáng kể.
• Các nhà nghiên cứu đã thí nghiệm trên chuột già đã phát hiện ra rằng đông trùng hạ thảo làm tăng chất chống oxy hóa, giúp cải thiện trí nhớ và tình dục. Một thí nghiệm khác cũng cho thấy, so với những con chuột được cho uống giả dược thì những con chuột được uống đông trùng hạ thảo đã sống lâu hơn vài tháng.
• Đã có nhiều thí nghiệm để kết luận về khả năng chống lão hoá của đông trùng hạ thảo, nhưng vẫn cần tiến hành thêm các nghiên cứu chuyên sâu trên cơ thể người.

Giúp ức chế sự phát triển của khối u:

• Một số thí nghiệm trong ống nghiệm chứng minh rằng đông trùng hạ thảo có khả năng ức chế sự phát triển của nhiều loại tế bào ung thư ở người, bao gồm ung thư phổi, đại tràng, gan và ung thư da.
• Các thí nghiệm trên chuột cũng minh chứng rằng đông trùng hạ thảo có tác dụng chống khối u đối với ung thư hạch, u ác tính và ung thư phổi.
• Như vậy, đông trùng hạ thảo còn có khả năng làm chậm sự phát triển các khối u. Vấn đề này đã thu hút được rất nhiều sự quan tâm của thế giới trong những năm gần đây.

Cải thiện hệ hô hấp giúp tập thể dục hiệu quả hơn:

• Đông Trùng Hạ Thảo có tác dụng bình suyễn, trừ đàm và phòng chống khí phế thũng.
• Một số nghiên cứu đã cho thấy được sự tác động của hỗn hợp chứa đông trùng hạ thảo đối với hiệu suất tập thể dục ở những người trẻ tuổi.
• Sau ba tuần, tốc độ tiêu thụ oxy tối đa (VO2) của những người tham gia đã tăng 11% so với việc dùng giả dược.

Làm tăng sinh lực nam giới:

• Thí nghiệm trên động vật, đông trùng hạ thảo có tác dụng làm tăng trọng lượng tuyến vỏ thượng thận, đồng thời cũng có tác dụng tương tự như hormone nam tính và làm tăng trọng lượng tinh hoàn cũng như các cơ quan sinh dục phụ trên động vật được thí nghiệm.
• Như vậy, có thể thấy được đông trùng hạ thảo quả thực là một trong những vị thuốc đông y có khả năng cải thiện đời sống tình dục trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua tác dụng nâng đỡ bồi bổ cơ thể. Điều này đã được y học cổ truyền biết đến từ rất sớm.

Tăng kháng viêm, giúp làm giảm viêm nhiễm:

• Một số nghiên cứu đã minh chứng rằng, khi các tế bào của người tiếp xúc với đông trùng hạ thảo, các protein làm tăng phản ứng viêm trong cơ thể sẽ bị ức chế.
• Như vậy đông trùng hạ thảo có khả năng giúp chống lại chứng viêm trong cơ thể. Nếu để bị sưng viêm quá nhiều có thể dẫn đến các bệnh như bệnh tim và ung thư.
• Những tác dụng tiềm năng này, các nhà nghiên cứu tin rằng đông trùng hạ thảo có thể dùng như một loại thuốc hoặc chất bổ sung để chống viêm hiệu quả.

Cách sử dụng Đông Trùng Hạ Thảo:
Đông trùng hạ thảo có thể ăn trực tiếp:

• Đây là cách nhanh nhất và thuận tiện nhất vì sản phẩm đông trùng hạ thảo khô đã được vệ sinh và tiệt trùng kỹ càng nên bạn có thể sử dụng trực tiếp mà không cần lo ngại bất kỳ vấn đề gì.
• Bạn chỉ cần lấy một lượng đông trùng hạ thảo khô vừa đủ ăn, ngâm qua nước nóng 60 – 70 độ C khoảng 3 phút là có thể ăn ngay được. Khi nhai bạn sẽ thấy vị béo béo, ngậy ngậy thơm ngon rất dễ thưởng thức.

Dùng làm trà Đông Trùng Hạ Thảo:

• Đông Trùng hạ thảo khô có thể sử dụng để hãm thành trà hoặc nước uống thơm ngon mỗi ngày.
• Cách thực hiện rất đơn giản. Cho một lượng đông trùng hạ thảo vào ấm trà, thêm một chút nước sôi tráng qua một lượt. Sau đó thêm lượng nước vừa đủ để hãm khoảng 30 phút là có thể thưởng thức rồi.
• Trà đông trùng hạ thảo có màu vàng sáng đẹp mắt, dậy mùi, bạn có thể sử dụng vào buổi sáng sớm, hoặc sau mỗi bữa ăn.

Đông Trùng Hạ Thảo dùng để nấu cháo:

• Cách sử dụng tốt nhất cho những người mới ốm dậy, nhằm bồi bổ sức khỏe, tăng cường hệ miễn dịch, đẩy lùi bệnh tật, hỗ trợ trong việc điều trị chăm sóc bệnh nhân.
• Bạn có thể nghiền nhỏ hoặc nguyên con khi sử dụng đông trùng hạ thảo khô để nấu cháo. Cách làm rất đơn giản, nấu cháo như bình thường, khi gần chín thì cho đông trùng hạ thảo vào nấu thêm 30 phút. Tắt bếp, nêm nếm gia vị vừa miệng và ăn ngay khi còn nóng.

Đông trùng hạ thảo dùng làm món canh, hầm:

• Dùng canh hầm đông trùng hạ thảo sẽ giúp làm đẹp da và chống lão hoá, Canh đông trùng còn có thể cải thiện rối loạn kinh nguyệt cho phụ nữ hoặc cải thiện chức năng sinh lý cho nam giới.
• Cách làm rất đơn giản, khi làm món canh bỏ thêm lượng đông trùng hạ thảo vừa đủ dạng tươi vào nồi, đun nhỏ lửa để hạn chế bị mất các chất dinh dưỡng.

Đông Trùng Hạ Thảo có thể làm rượu:

• Rượu đông trùng hạ thảo hỗ trợ ngăn ngừa bệnh ung thư, các bệnh liên quan đến thận, bổ thận, tráng dương, tăng cường sinh lý cho nam giới, ích khí sinh tinh, trị một số bệnh như xuất tinh sớm, liệt dương…
• Bạn cũng có thể mua rượu đông trùng hạ thảo được bán sẵn trên thị trường nhé. Bạn nên uống vào bữa trưa hoặc trước giờ ăn tối, mỗi ngày không nên uống quá 20ml rượu.

Đông Trùng Hạ Thảo ngâm mật ong:

• Uống đông trùng hạ thảo ngâm mật ong rất thích hợp cho phái nữ để làm đẹp. Ngoài ra, với người bị mắc bệnh về hô hấp như hen suyễn, ho khan, ho có đờm,… dùng cũng sẽ cải thiện rất tốt, đồng thời giúp kích thích tiêu hóa, bảo vệ dạ dày.
• Chỉ cần ngâm một lượng vừa đủ đông trùng hạ thảo loại tươi hoặc khô với khoảng 1 lít mật ong tươi nguyên chất trong 10 – 15 ngày là có thể dùng được. Mỗi ngày lấy 2 – 3 thìa canh hỗn hợp trên ngăm pha loãng với nước ấm, uống vào buổi sáng trước khi ăn hoặc buổi tối trước khi ngủ.

Các hiểu lầm về Đông Trùng Hạ Thảo:

• Là một loại dược liệu có nhiều công dụng cho sức khỏe, đông trùng hạ thảo hiện đang được tìm mua rất nhiều. Dù vậy, không phải ai cũng hiểu rõ và hiểu đúng về loại dược liệu này.
• Hiện nay, có nhiều người khi vừa mới sử dụng đông trùng hạ thảo đều tìm mua loại đông trùng hạ thảo tự nhiên, cụ thể là loại có nguồn gốc từ Tây Tạng vì nghĩ rằng có nhiều lợi ích hơn cho sức khỏe.
• Nhiều quảng cáo đã thổi phồng về hàm lượng cordycepin trong đông trùng hạ thảo Tây Tạng và nâng giá cao. Tuy nhiên, theo nhiều nghiên cứu, nấm đông trùng hạ thảo nhân tạo ở Việt Nam vẫn có lượng cordycepin rất cao, xấp xỉ với nấm Tây Tạng. Do đó, thay vì dùng sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên có giá cao, bạn có thể dùng sản phẩm nhân tạo Việt Nam vẫn rất tốt.

Những lưu ý khi sử dụng Đông Trùng Hạ Thảo
Thời gian sử dụng:

• Thời gian tốt nhất để dùng nấm đông trùng hạ thảo phát huy tối da công dụng là vào buổi sáng sớm hoặc lúc đói. Cần tránh dùng vào ban đêm trước khi ngủ vì có thể gây mất ngủ.
• Để đông trùng hạ thảo tiết ra được hết các dưỡng chất tốt nhất, bạn nên hãm trà ở nhiệt độ 100 độ C trong khoảng 4-5 tiếng. Ngoài ra, đối với những người hen suyễn thì nên dùng đông trùng hạ thảo dạng ngâm mật ong và chỉ nên dùng vào buổi sáng sớm.

Các trường hợp không được dùng Đông Trùng Hạ Thảo:

• Trẻ nhỏ không nên dùng Đông Trùng Hạ Thảo. Theo đông y, trẻ em có thể ‘nóng’ và đông trùng hạ thảo cũng có tính nóng, do đó không nên kết hợp cùng nhau.
• Người bị chứng rối loạn đông máu không nên dùng đông trùng hạ thảo. Hàm lượng lớn chất Cordyceps có trong nấm sẽ khiến tình trạng bệnh tồi tệ hơn.
• Người đang chuẩn bị phẫu thuật. Trước 2 tuần phẫu thuật không nên dùng nấm đông trùng hạ thảo để tránh nguy cơ chảy máu trong quá trình phẫu thuật.
• Một số nhóm người bị viêm khớp dạng thấp, bệnh xơ đa cứng,… cũng không nên dùng đông trùng hạ thảo vì khiến bệnh nghiêm trọng hơn.
• Phụ nữ mang thai, đang có con bú hay đang trong thời gian hành kinh cũng không nên dùng đông trùng hạ thảo.
• Không dùng đông trùng hạ thảo dạng nguyên con cho ai bị dị ứng với con nhộng tằm.
• Không dùng đông trùng hạ thảo cho những ai bị bệnh về gan hoặc đang dùng thuốc điều trị về gan.